Rośliny Tatrzańskie
W Tatrach rośnie około 1300 gatunków roślin naczyniowych, z czego w Tatrzańskim Parku Narodowym około 1000. Charakterystyczną grupę stanowią rośliny wysokogórskie - dla 200 z nich Tatry są jedynym obszarem występowania w Polsce. Bardzo bogata jest flora mszaków - występuje ich tutaj ok. 700 gatunków, co stanowi 80% wszystkich gatunków w Polsce, ok. 1000 gatunków grzybów, 870 gatunków porostów i liczna flora glonów i 72 gatunki śluzowców.
Warunki życia roślin w Tatrach Warunki życia roślin w
górach znacznie zmieniają się wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem
morza. Do czynników najsilniej wpływających na wegetację roślin należą:
- znacznie skrócony okres wegetacyjny (w piętrze turniowym wynosi on tylko 4 miesiące),
- niska średnia temperatura roczna,
- duże wahania temperatur w okresie wegetacji i raptowne zmiany pogody (np. opady śniegu w pełni sezonu wegetacyjnego roślin),
- znacznie silniejsza niż na nizinach insolacja,
- silne wiatry, w tym wiatry halne,
- gruba pokrywa śnieżna,
- lawiny śnieżne i kamienne,
- duże różnice właściwości gleb na podłożu granitowym i wapiennym.
Swoiste cechy roślinności tatrzańskiej
Rośliny tatrzańskie, zwłaszcza te rosnące w wyższych partiach, muszą zmagać się z warunkami niekorzystnymi dla wegetacji roślinnej. Roślinność Tatr wykształciła wiele przystosowań do tych warunków życia i wykazuje wiele swoistych cech:
- Rozwinięty jest piętrowy układ roślinności charakterystyczny dla Karpat. Granice pięter roślinności przebiegają w Tatrach wyżej, niż na Babiej Górze.
- W wyższych partiach gór występują rośliny w specyficzny sposób przystosowane do trudnych wysokogórskich warunków życia poprzez formę wzrostu:
- karłowatość, która jest zarówno skutkiem surowych warunków ograniczających wzrost, jak i przystosowaniem do tych warunków - niskie, płożące się przy ziemi rośliny lepiej wykorzystują jej ciepło, lepiej chronione są przed huraganowymi wiatrami, a warstwa śniegu chroni je przed silnymi mrozami, mniej też tracą wody przy intensywnym nasłonecznieniu na suchych stokach.
- tzw. krzewinki szpalerowe - drobne krzewinki o zdrewniałych, silnie przylegających do ziemi, płożących się łodygach. Należy do nich np. wierzba alpejska, wierzba zielna, wierzba żyłkowana, dębik ośmiopłatkowy.
- posiadające postać roślin poduszkowych. Typowymi ich przedstawicielami są: lepnica bezłodygowa, mokrzyca rozchodnikowata, skalnica seledynowa, skalnica tatrzańska.
- tworzące darnie - rośliny darniowe, do których należą m.in.: goździk wczesny, rogownica szerokolistna, rogownica jednokwiatowa, skalnica nakrapiana, rogownica wełnista.
- duża liczba roślin różyczkowych, do których należy np. pierwiosnek łyszczak, rojnik górski, urdzik karpacki i wiele innych. Rośliny różyczkowe występują również na nizinach, jednak w Tatrach ich procentowy udział jest znacznie większy.
- Występowanie roślin magazynujących wodę w mięsistych liściach, jak np. rojnik górski, skalnica gronkowa.
- Występowanie roślin żyworodnych: wiechlina alpejska, skalnica karpacka, skalnica zwisła. Jest to tzw. "pseudożyworodność", umożliwia ona tym roślinom wydanie nowego pokolenia w czasie bardzo krótkiego sezonu wegetacyjnego.
- Zmniejszająca się wraz z wysokością liczba roślin jednorocznych na korzyść roślin wieloletnich. Przy bardzo krótkim na dużych wysokościach sezonie wegetacyjnym rośliny wieloletnie mogą rozłożyć swój rozwój na kilka okresów. O ile u podnóża Tatr rośliny jednoroczne stanowią 16% wszystkich gatunków, to na wysokości 2000 m n.p.m. jest to zaledwie 2%, a powyżej 2300 m n.p.m. w ogóle ich brak.Wiele gatunków roślin pokrytych jest kutnerem, woskiem lub są silnie owłosione. Jest to forma obrony zarówno przed niskimi, jak i wysokimi temperaturami.
- Rośliny tatrzańskie cechuje przeważnie wytwarzanie bardzo barwnych kwiatów, dużych w stosunku do wielkości rośliny (np. liczne gatunki goryczek, tojad i in.), często silnie pachnących. Jest to przystosowanie do owadopylności. W górach owadów jest mniej, a przy tym pogoda często uniemożliwia im oblot kwiatów. Rośliny wysokogórskie muszą więc zwabiać je bardziej skutecznie, niż te na nizinach.
- Szybko zmieniający się w niedużych odległościach skład gatunkowy roślin. Inne gatunki roślin rosną na podłożu granitowym, a inne na wapieniu. Znacznie zmienia się skład gatunkowy roślin także wraz ze zmianą wysokości.
Swoisty skład flory Tatr
Endemity tatrzańskie
Występują tu rośliny, dla których Tatry są jedynym miejscem występowania na świecie:
- kostrzewa (Festuca aglochis)
- przymiotno węgierskie (Erigeron hungaricus)
- przywrotnik (Alchemilla) - kilkanaście endemicznych gatunków
- pszonak Wahlenberga (Erysimum Wahlenbergii)
- warzucha tatrzańska (Cochlearia tatrae)
- wiechlina granitowa
- wiechlina tatrzańska
Endemity karpackie i subendemity
- Wśród roślin tatrzańskich jest pewna grupa gatunków, które występują tylko w niektórych częściach Karpat:
- goździk lśniący (Dianthus nitidus)
- konietlica karpacka (Trisetum fuscum)
- kostrzewa karpacka (Festuca carpatica)
- kostrzewa pstra (Festuca versicolor)
- kostrzewa tatrzańska (Festuca tatrae)
- macierzanka karpacka (Thymus carpaticus)
- macierzanka nadobna (Thymus pulcherrimus)
- ostrołódka karpacka (Oxytropis carpatica)
- ostróżka tatrzańska (Delphinuim oxysepalum)
- pszonak Wittmana (Erysimum wittmannii)
- rzeżusznik tatrzański (Cardaminopsis neglecta)
- sasanka słowacka (Pulsatilla slavica)
- skalnica karpacka (Saxifraga carpatica)
- tojad mołdawski (Aconitum moldavicum)
- urdzik karpacki (Soldanella carpatica)
- wierzba alpejska (Salix kitaibeliana)
- wierzba wykrojona (Salix retusa)
- wrotycz alpejski (Tanacetum alpinum)
- złocień okrągłolistny (Chrysanthemum rotundifolium)
- żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa)
Rośliny tatrzańskie
Wykaz obejmuje rośliny naczyniowe, które poza Tatrami nie występują nigdzie w Polsce. Niektóre z nich spotykane są poza Tatrami na pojedynczych tylko stanowiskach. Wykaz obejmuje większość gatunków roślin tatrzańskich, nie jest jednak pełny, a ponadto wymaga aktualizacji o wyniki nowszych badań florystycznych.
- babka górska
- boimka dwurzędowa
- brodawnik tatrzański
- bylica alpejska
- chaber alpejski
- cieciorka pochewkowata
- dzwonek alpejski
- dzwonek Scheuchzera
- elyna mysiurkowata
- fiołek alpejski
- gęsiówka stokrotkolistna
- gęsiówka tatrzańska
- głodek kutnerowaty
- głodek mroźny
- głodek mrzygłód
- głodek orzęsiony
- gnidosz dwubarwny
- gnidosz okółkowy
- goryczka krótkołodygowa
- goryczka okrągłolistna
- goryczka przeźroczysta
- goryczka śniegowa
- goryczuszka lodnikowa
- goździk lodnikowy
- gółka wonna
- jaskier alpejski
- jaskier halny
- jaskier karłowaty
- jaskier lodnikowy
- jaskier okrągłolistny
- jastrzębiec bródkowaty
- jastrzębiec karpacki
- jastrzębiec kosmaty
- jastrzębiec przewiertniowaty
- jastrzębiec włosisty
- kobrezja turzycowata
- koniczyna brunatna
- konikleca czubata
- kosatka błotna
- kostrzewa tatrzańska
- kuklik rozesłany
- len karpacki
- lepnica bezłodygowa
- lilijka alpejska
- lnica alpejska
- mak tatrzański
- mącznica alpejska
- mikołajek alpejski
- naradka tępolistna
- naradka włosista
- niezapominajka alpejska
- okrzyn górski
- omieg kozłowiec
- ostrołódka Hallera
- ostrołódka karpacka
- ostrołódka polna
- ostróżka tatrzańska
- piaskowiec orzęsiony
- pierwiosnek łyszczak
- posłonek alpejski
- posłonek rozesłany nagi
- posłonek rozesłany wielkokwiatowy
- potrostek alpejski
- przelot alpejski
- przewiercień jaskrowaty
- przymiotno jednokoszyczkowe
- przymiotno nagie
- przymiotno węgierskie
- przywrotnik nibywcięty
- przywrotnik zaczerwieniony
- przywrotnik Żmudy
- pszonak Wahlenberga
- rogownica jednokwiatowa
- rogownica szerokolistna
- rozchodnik czarniawy
- rutewnik jaskrowaty
- rzeżuszka alpejska
- sasanka słowacka
- saussurea wielkogłowa
- sausurea alpejska
- sesleria tatrzańska
- siekiernica górska
- skalistrój pirenejski
- skalnica jastrzębcowata
- skalnica karpacka
- skalnica mchowata
- skalnica nakrapiana
- skalnica naprzeciwlistna
- skalnica naradkowata
- skalnica odgiętolistna
- skalnica seledynowa
- skalnica tatrzańska
- skalnica zwisła
- słonecznica wąskolistna
- sparceta górska
- starzec cienisty
- starzec główkowaty
- starzec karpacki
- starzec kraiński
- sybaldia rozesłana
- szarota Hoppego
- szarotka alpejska
- tłustosz alpejski
- tojad dzióbaty
- traganek alpejski
- traganek groszkowaty
- traganek wytrzymały
- traganek zwisłokwiatowy
- turzyca czarna
- turzyca czarnopurpurowa
- turzyca Lachenala
- turzyca mocna
- turzyca przydymiona
- turzyca skalna
- turzyca wąskolistna
- ukwap karpacki
- warzucha tatrzańska
- wełnianka Scheuchzera
- wiechlina granitowa
- wiechlina tatrzańska
- wrotycz alpejski
- zawciąg alpejski
- żebrzyca sina
Obrazy
Darmowy hosting zapewnia PRV.PL